عوامل هوازدگي در سنگ و نابودي آن

هوازدگي

 عوامل هوازدگي در سنگ به فرآيندي اطلاق مي شود كه طي آن سنگ ها در اثر نيروهاي مختلف فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي شكسته يا متلاشي مي شوند. هوازدگي مي تواند به دليل قرار گرفتن در معرض عناصري مانند باد، آب و تغييرات دما رخ دهد.

عوامل هوازدگي در سنگ

اين هوازدگي فيزيكي شامل تجزيه سنگها به قطعات كوچكتر بدون تغيير در تركيب شيميايي آنهاست. نمونه‌هايي از هوازدگي فيزيكي عبارتند از يخ زدگي، كه زماني اتفاق مي‌افتد كه آب در شكاف‌هاي سنگ يخ زده و منبسط مي‌شود، و باعث جدا شدن سنگ مي‌شود، و ساييدگي، كه زماني رخ مي‌دهد كه سنگ‌ها در اثر مالش يا ساييدن مداوم باد يا آب فرسوده مي‌شوند.

از طرف ديگر هوازدگي شيميايي، از سوي ديگر، شامل تجزيه سنگ ها از طريق واكنش هاي شيميايي است. اين مي تواند زماني اتفاق بيفتد كه آب يا اسيدها با مواد معدني موجود در سنگ ها واكنش مي دهند و باعث حل شدن يا تجزيه آنها به تركيبات جديد مي شوند. نمونه‌هايي از هوازدگي شيميايي عبارتند از اكسيداسيون، كه زماني اتفاق مي‌افتد كه سنگ‌ها در معرض اكسيژن و زنگ‌زدگي قرار مي‌گيرند، و هيدروليز، كه زماني اتفاق مي‌افتد كه آب با برخي مواد معدني واكنش مي‌دهد و باعث شكسته شدن آنها به تركيبات جديد مي‌شود.

اين فرآيند يا هوازدگي بيولوژيكي زماني اتفاق مي افتد كه گياهان و جانوران در تجزيه سنگ ها نقش داشته باشند. براي مثال، ريشه‌هاي درختان مي‌توانند به شكاف‌هايي در سنگ‌ها تبديل شوند و باعث جدا شدن آن‌ها شوند، در حالي كه گلسنگ‌ها و ساير موجودات مي‌توانند اسيدهايي توليد كنند كه سنگ‌ها را تجزيه مي‌كنند.

به طور كلي، هوازدگي نقش مهمي در شكل دادن به سطح زمين در دوره هاي زماني طولاني دارد.

هوازدگي در سنگ ساختماني

اين عمل ( هوازدگي) در سنگ ساختماني به فرآيندي اطلاق مي‌شود كه در آن سطح سنگ ساختماني به دليل قرار گرفتن در معرض عناصري مانند باد، باران، تغييرات دما و آلودگي خراب مي‌شود. مي تواند به دليل فرآيندهاي فيزيكي و شيميايي رخ دهد و مي تواند تأثير قابل توجهي بر دوام و ظاهر سنگ ساختماني داشته باشد.

اين عمل در سنگ ساختماني مي تواند به دليل انبساط و انقباض مكرر سنگ در پاسخ به تغييرات دما رخ دهد. اين مي تواند باعث ترك خوردن يا ريزش سنگ شود كه مي تواند يكپارچگي ساختاري آن را در طول زمان تضعيف كند. هوازدگي فيزيكي نيز مي تواند به دليل سايش ناشي از شن و ماسه بادي، فرسايش آب يا برخورد اجسامي مانند سنگ تگرگ رخ دهد.

اين فرآيند در هوازدگي شيميايي سنگ ساختماني مي تواند به دليل واكنش سنگ با مواد شيميايي موجود در جو يا آب رخ دهد. به عنوان مثال، دي اكسيد گوگرد موجود در هوا مي تواند با كربنات كلسيم موجود در برخي از سنگ هاي ساختماني واكنش داده و باعث حل شدن و خرد شدن آنها شود. باران اسيدي كه حاوي اسيد سولفوريك و نيتريك است نيز مي تواند هوازدگي سنگ هاي ساختماني را تسريع كند.

نوع و ميزان هوازدگي در سنگ ساختماني بسته به عواملي مانند نوع سنگ، محل آن و آب و هواي منطقه مي تواند متفاوت باشد. براي به حداقل رساندن هوازدگي در سنگ ساختماني، مهم است كه سنگي را انتخاب كنيد كه در برابر هوازدگي مقاوم باشد و با تميز كردن و آب بندي منظم سنگ را به درستي نگهداري كنيد.

 

عوامل كاهش هوازدگي در سنگ

عوامل متعددي وجود دارد كه مي تواند به كاهش هوازدگي در سنگ ساختماني كمك كند، از جمله:

انتخاب سنگ:

انتخاب سنگ ساختماني كه به طور طبيعي در برابر عوامل جوي مقاوم باشد مي تواند به كاهش اثرات هوازدگي در طول زمان كمك كند. عواملي كه بايد در نظر گرفته شوند عبارتند از تركيب سنگ، تخلخل و بافت.

نصب صحيح:

سنگ ساختماني بايد با استفاده از تكنيك هاي مناسب از جمله لنگر زدن و فلاشينگ مناسب نصب شود تا از نفوذ آب به داخل سنگ و ايجاد آسيب جلوگيري شود.

نگهداري منظم:

تعمير و نگهداري منظم، مانند تميز كردن و آب بندي، مي تواند به محافظت از سنگ ساختماني در برابر اثرات هوازدگي كمك كند. تميز كردن مي تواند كثيفي، زباله ها و آلاينده هايي را كه مي توانند هوازدگي را تسريع كنند از بين ببرد، در حالي كه آب بندي مي تواند به جلوگيري از نفوذ آب به داخل سنگ و ايجاد آسيب كمك كند.

مكان:

موقعيت ساختمان مي تواند بر ميزان هوازدگي در سنگ ساختماني نيز تأثير بگذارد. ساختمان هايي كه در مناطقي با سطوح بالاي آلودگي يا در معرض آب شور قرار دارند ممكن است هوازدگي سريعي را تجربه كنند.

آب و هوا:

آب و هواي منطقه نيز مي تواند بر ميزان هوازدگي در سنگ ساختماني تأثير بگذارد. نواحي با ميزان بارندگي زياد، تغييرات شديد دما يا در معرض بادهاي شديد ممكن است هوازدگي سريعتري از سنگ ساختماني را تجربه كنند.

با در نظر گرفتن اين عوامل و انجام اقدامات مناسب براي به حداقل رساندن اثرات هوازدگي، صاحبان ساختمان مي توانند به افزايش طول عمر سنگ ساختمان خود و حفظ ظاهر آن در طول زمان كمك كنند.

 

مكان هاي جغرافيايي كه بيشتر تاثير را در هوازدگي دارند

مكان هاي جغرافيايي متعددي وجود دارد كه به دليل شرايط آب و هوايي منحصر به فرد و محيطي كه در اين مناطق يافت مي شود، تأثير بسزايي در آب و هوا دارند. برخي از برجسته ترين نمونه ها عبارتند از:

جنگل هاي باراني استوايي:

جنگل هاي باراني استوايي كه در نزديكي خط استوا يافت مي شوند، با درجه حرارت بالا، رطوبت بالا و بارندگي فراوان مشخص مي شوند. اين شرايط مي تواند فرآيندهاي هوازدگي شيميايي مانند انحلال و هيدروليز را به دليل سطوح بالاي رطوبت و مواد آلي موجود در خاك تسريع كند.

بيابان ها:

بيابان ها كه با دماي گرم و بارندگي كم مشخص مي شوند، مي توانند فرآيندهاي هوازدگي فيزيكي مانند انبساط و انقباض حرارتي را به دليل تغييرات شديد دما و همچنين سايش ناشي از شن و ماسه بادي و ساير رسوبات را تجربه كنند.

مناطق ساحلي:

نواحي ساحلي در معرض آب شور هستند كه به دليل اثرات خورنده آب شور بر روي سنگ ها و ساير مواد، هوازدگي شيميايي را تسريع مي كند. مناطق ساحلي نيز در معرض فرسايش ناشي از عمل امواج و جزر و مد هستند كه مي تواند منجر به فرآيندهاي هوازدگي فيزيكي شود.

مناطق قطبي:

مناطق قطبي كه با دماي بسيار سرد و منجمد دائمي مشخص مي شوند، مي توانند فرآيندهاي هوازدگي فيزيكي مانند هوازدگي يخ-ذوب را به دليل انبساط و انقباض آب در هنگام يخ زدن و ذوب شدن تجربه كنند.

مناطق كوهستاني:

مناطق كوهستاني به دليل شرايط آب و هوايي شديد موجود در ارتفاعات بالا، مانند تغييرات دما، باد و فرسايش يخ، در معرض انواع فرآيندهاي جوي هستند.

به طور كلي، درجه و نوع هوازدگي در اين مناطق بسته به عوامل مختلفي از جمله شرايط محيطي خاص موجود در هر مكان مي تواند متفاوت باشد.

عوامل هوازدگي در سنگ